بای پس معده یا جراحی چاقی، روشی است که هدفش کمک به مدیریت چاقی شماست. افراد زیادی از چاقی شدید رنج می‌برند، به این معنی که شاخص توده بدنی (BMI) ۴۰ یا چربی بیش از حد و غیر قابل قبول دارند.
عمل بای پس معده یکی از راه‌های درمان چاقی و کمک به کاهش وزن است. برای آگاهی از این روش و اثرات آن با ما همراه باشید.
بای پس معده چیست؟
اگرچه رژیم غذایی و ورزش معمولا اولین توصیه‌ها برای کاهش وزن هستند، اما این راهکارها برای همه موثر نیستند و نیاز به راهکارهای جدی‌تری است.
در مواردی که تغییر سبک زندگی بی‌اثر باشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. بای پس معده یا جراحی چاقی نوعی روش درمانی است که می‌تواند یک گزینه پایدار و طولانی مدت برای کاهش وزن باشد.
به طور کلی، این رویه‌ی درمانی به یکی از سه روش زیر انجام می‌شود:
روش محدود کننده (Restrictive): جراح اندازه معده را کاهش می‌دهد.
روش سوء جذب (Malabsorption): جراح مقدار روده کوچکی که غذا می‌تواند از آن عبور کند را کاهش می‌دهد.
روش ترکیبی (Mixed): این روش‌ها مصرف غذا را محدود می‌کنند و باعث سوءجذب می‌شوند.
عمل باندینگ معده قابل تنظیم لاپاراسکوپی
عمل باندینگ قابل تنظیم معده با لاپاراسکوپی (LAGB) یکی از انواع جراحی‌های کاهش وزن محدود است. این روش جراحی در بین مردم با عنوان اسلیو معده نیز شناخته می‌شود.
این روش توسط یک جراح متخصص انجام می‌شود که ابزاری به نام لاپاراسکوپ را از طریق برش‌های کوچک در قسمت فوقانی شکم وارد بدن می‌کند و یک نوار قابل تنظیم در اطراف قسمت بالای معده قرار می‌دهد تا یک کیسه کوچک ایجاد کند. نتیجه این روش بعد از عمل آن است که فرد با کوچکترین خوردن احساس سیری می‌کند.
عمل باندینگ معده با لاپاراسکوپی (LAGB) کم‌تهاجمی‌ترین روش معده است. پزشک می‌تواند در صورت لزوم نوار را تنظیم کند تا امکان افزایش یا کاهش مصرف غذا فراهم شود.
اسلیو گاسترکتومی عمودی
اسلیو گاسترکتومی یا اسلیو معده عمودی(VSG) نیز روشی است که بیشتر به عنوان “منگنه کردن معده” شناخته می‌شود.
در طول جراحی، جراح بخشی از معده را برای همیشه برمی‌دارد و مقدار غذایی که فرد می‌تواند بخورد را محدود می‌کند. جراح همچنین بخش زیاد و شاید همه سلول‌های تولید کننده گرلین از لایه غشای مخاطی معده را حذف می‌کند.
گرلین یک هورمون گرسنگی است، بنابراین کاهش تولید آن به این معنی است که اشتهای فرد به شدت کاهش می‌یابد.
جراح قسمت‌های باقیمانده معده را با استفاده از منگنه‌های جراحی به یکدیگر متصل می‌کند.
عمل بای پس معده Roux-en-Y
در عمل بای پس معده که به آن بای پس معده به روش Roux-en-Y (roo-w-wy) نیز می‌گویند، جراح اندازه معده را تقریباً به اندازه یک توپ گلف کاهش می‌دهد.
جراح این کار را با بریدن کیسه کوچکی از بالای معده و جدا کردن آن از بقیه معده انجام می‌دهد، سپس بخشی از ابتدای روده کوچک را بریده و روده باریک را به صورت مستقیم به این معده کوچک شده به نام اندام روکس متصل می‌کند.
غذا مستقیماً از کیسه کوچک به قسمت پایین روده کوچک منتقل می‌شود. این روش یک روش سوء جذب است، زیرا هر چقدر زمان کمتری غذا در روده کوچک بماند، بدن غذای کمتری را جذب می‌کند.
زمان بهبودی و رژیم غذایی بای پس معده
زمان بهبودی عمل جراحی بای پس معده به نوع عمل انجام شده بستگی دارد. به طور کلی، هرچه این روش تهاجمی‌تر باشد، زمان بهبودی نیز طولانی‌تر خواهد بود.
رژیم غذایی به تدریج در مراحل مختلف ریکاوری تغییر می‌کند. برنامه غذایی مراقبت بعد از درمان ممکن است شامل مراحل زیر باشد:
مایعات شفاف: برای روز اول فقط می‌توانید مایعات شفاف مانند آب بنوشید. هدف این است که مطمئن شوید بدن‌‌تان هیدراته باقی می‌ماند. در کنار آن باید از هر چیزی که می‌تواند معده را تحریک کند هم دوری کنید.
مایعات: پس از روز اول، فرد می‌تواند مایعات دیگری را به آرامی بنوشد تا مطمئن شود که بدنش مواد مغذی کافی را دریافت می‌کند. این مرحله می‌تواند تا ۱۴ روز طول بکشد.
غذای نرم: افراد می‌توانند غذای پوره شده بخورند و شیک‌های پروتئینی به جای اینکه تنها منبع پروتئین باشند، مکمل هستند.
غذای معمولی: حدود ۷ هفته پس از جراحی، افراد می‌توانند غذاهای معمولی بخورند. اما پرهیز از برخی مواد مانند قندهای اضافه شده و کافئین هنوز حیاتی است.
توصیه‌های غذایی با توجه به سابقه پزشکی و سایر شرایط سلامتی فرد متفاوت خواهد بود.
هر فرد توصیه‌های شخصی را از پزشک خودش یا متخصص تغذیه دریافت می‌کند تا مطمئن شود که رژیم غذایی مناسبی دارد.
خطرات و عوارض عمل بای پس معده
مانند تمام جراحی‌ها، عمل بای پس معده نیز دارای خطرات و عوارض بالقوه‌ای مانند خطر عفونت است.
اما این تصور غلط رایج که احتمال مرگ بر اثر جراحی متابولیک و چاقی بیشتر از احتمال مرگ بر اثر خود چاقی است، تصور بسیار نادرستی است.
داده‌های مراکز مهم پزشکی نشان می‌دهند که خطر مرگ طی ۳۰ روز پس از جراحی چاقی به طور متوسط ۰.۱۳٪ یا تقریباً ۱ از ۱۰۰۰ بیمار است. این خطر به طور قابل توجهی کمتر از آن میزانی است که در بسیاری از عمل‌های دیگر رخ می‌دهد.
سایر عوارض
سایر عوارض احتمالی جراحی چاقی عبارتند از:
سندرم دامپینگ: این دسته از علائم زمانی رخ می‌دهد که غذا و مایعات به سرعت و در مقادیر بیشتر از حد معمول وارد روده کوچک می‌شوند. افراد ممکن است عرق کردن، سرگیجه، تپش قلب، درد شکم، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال را تجربه کنند.
نشتی: نشتی ممکن است به دلیل جراحی اتفاق بیفتد، اما جراح معمولاً قبل از اتمام عمل، همه آنها را بررسی می‌کند. انجام معاینات منظم برای اطمینان از اینکه نشتی بعداً رخ ندهد ضروری است.
یبوست: یبوست می‌تواند به دلیل ننوشیدن مایعات کافی در فرد ایجاد شود.
چین‌های پوستی: این چین‌ها می‌توانند به دلیل کاهش وزن از هر نوعی به وجود بیایند و علت آن فقط مربوط به نتیجه جراحی بای پس معده نیست.
کمبود ویتامین: کاهش شدید مقدار غذایی که فرد می‌خورد، می‌تواند باعث کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مناسب در رژیم غذایی شود. یک متخصص تغذیه می‌تواند توصیه‌هایی در مورد اینکه کدام غذاها را باید مصرف کرد، ارائه دهد.
